Diferenzas entre revisións de "Aprendizaxe baseada en proxectos"

Revisión como estaba o 7 de xullo de 2019 ás 16:28

Introdución

eTwinning é unha ferramenta para facilitar a inclusión na aula de metodoloxías innovadoras. Calquera participante pode usar esa ferramenta como considere conveniente e desenvolver con ela os enfoques que desexe experimentar. Con todo, algúns destes enfoques encaixan e aproveitan mellor as posibilidades que ofrece a plataforma. Cando se deseñan as funcionalidades e as ferramentas, cando se planifica o asesoramento a docentes ou cando se destacan algúns proxectos, estas metodoloxías están presentes. Entre elas, debemos destacar a Aprendizaxe Baseada en Proxectos (ABP) e como veremos, prestaremos unha especial atención á colaboración entre alumnos de distintos centros.

A ABP (ou PBL, Project Based Learning) converteuse nunha das metodoloxías activas máis eficaces e estendidas no noso sistema educativo. Na metodoloxía ABP o alumnado leva a cabo un proceso de investigación e creación que culmina coa resposta a unha pregunta, a resolución dun problema ou a creación dun produto. Os proxectos deben planearse, deseñarse e levar a cabo co fin de que o alumnado poida incorporar de xeito real, os contidos e estándares de aprendizaxe establecidos pola lexislación educativa. A implementación da ABP permite que se poidan deseñar os temas e itinerarios de aprendizaxe con maior liberdade, de forma que o produto final xa non é o único importante senón que tamén son relevantes o proceso de aprendizaxe, a profundización e o desenvolvemento das competencias clave.

Fundamentos da APB

A Aprendizaxe Baseada en Proxectos debe incluír competencias e habilidades do século XXI para o alumnado:

• Colaboración: os alumnos necesitarán tempos de traballo establecidos e guiados até que sexan capaces de levar a cabo as tarefas pola súa conta. Para iso será necesario facilitarlles estratexias para a colaboración e a cooperación:
  • Uso de roles.
  • Uso de diarios de traballo.
  • Traballo por obxectivos intermedios.
  • Dinámicas da aprendizaxe cooperativa.

• Comunicación: Saber comunicar que se quere, como se quere e cando se quere son aspectos fundamentais para que se produza unha boa colaboración. Para iso é necesario que os alumnos dispoñan de tempo organizado para realizar postas en común, formulación e resolución de dúbidas e avaliación do seu propio traballo.

• Pensamento Crítico: Os proxectos deben desenvolver a capacidade de pensar no alumnado. Ademais, a análise de información, a toma de decisións e a defensa de posicións opostas, son estratexias que desenvolverán os alumnos no proceso de traballo. Para conseguilo, o profesorado terá que guiar coidadosamente a oferta de estratexias e ferramentas. As rutinas de pensamento son estratexias cognitivas, que consisten en preguntas ou organizadores gráficos sinxelos que promoven o desenvolvemento e a estruturación do pensamento nos alumnos. Foron desenvolvidas por investigadores da Universidade de Harvard dentro do Proxecto Zero (2008).

• Novas tecnoloxías: Aínda que, como norma xeral, non teñamos por que considerar a tecnoloxía como algo fundamental e imprescindible, si é certo que abre as nosas aulas ao mundo globalizado da información e a comunicación, e ofrécenos ferramentas para a investigación, a creación e a difusión do traballo. Un dos puntos importantes do seu uso é a facilidade de colaborar á hora de traballar en equipo. No caso de proxectos de colaboración internacional, onde a proximidade física non é posible, a tecnoloxía e as ferramentas de comunicación proporciónannos múltiples posibilidades de planificar, desenvolver e avaliar proxectos.

A metodoloxía ABP non só supón a realización de meros traballos:

Wikipedia/Jens Rötzsch

• É necesario a creación e o deseño do escenario de aprendizaxe. Este escenario terá que parecerse o máis posible á realidade, unha realidade próxima ao alumno, xa que se busca unha aprendizaxe útil e vivencial.

• Os docentes son guías do itinerario de aprendizaxe no proceso do proxecto e na reflexión sobre o mesmo. O acento non debe colocarse no produto final senón no como e no porqué se chegou até el.

• A flexibilidade no deseño e creación do proxecto non é un “todo vale”. O itinerario creado ha de estar fundamentado, ser útil, ter sentido (especialmente para o alumnado) e estar integrado no currículo educativo e nas programacións.

• O desenvolvemento da autonomía no alumnado debe apoiarse na axuda do profesorado, que actúa como facilitador de ferramentas, guías, obxectivos, preguntas e respostas que leven o alumnado ao éxito.

Primeiros pasos

Como se destacou no apartado anterior, o deseño dun proxecto e a súa implementación deben realizarse dunha forma estruturada e meticulosa que permita que o proceso de aprendizaxe estea centrado no protagonismo do alumnado coa guía do equipo docente.

A continuación, descríbense os primeiros pasos para deseñar un proxecto segundo a metodoloxía ABP, xa no contexto de eTwinning.

• O punto de partida é a elección do tema para o proxecto. O tema será o eixo principal de todo o proxecto e, por tanto, ten que ser realmente motivador. Pode ser elixido polo profesorado, polo alumnado ou por ambos e estará integramente relacionado co produto final que se decida crear como resultado do proxecto.

• É preciso identificar todos os contidos, obxectivos e estándares de aprendizaxe do currículo que establece a lexislación educativa e que están en relación co tema de escollido. Aínda que a lexislación educativa presente estes apartados de forma illada en diferentes áreas de aprendizaxe, nos proxectos mestúranse converténdose en multidisciplinares ou transversais.

• O seguinte paso é clarificar cal será a nosa meta, é dicir, cal será o produto ou produtos finais que queremos obter. Estes produtos teñen que relacionarse co tema do proxecto, coas competencias que o alumnado posúa e coas que queiramos desenvolver. É importante termos claro este punto, xa que será o noso guía ao longo do proxecto. Ten cabida calquera tipo de produto que consideremos, ben aqueles que usan as TIC, ben aqueles que recorren a outro tipo de materiais ou ideas (o feito de usarmos ferramentas TIC facilitará a posterior difusión do mesmo).

As competencias que queremos que o alumnado desenvolva mediante o proxecto están moi relacionadas co produto elixido, por tanto a decisión sobre as mesmas pode tomarse mesmo antes de definir o produto. A ABP fai que o alumnado aprenda mediante a acción (learning by doing), o cal supón que a adquisición de competencias sexa máis real e concreta que mediante outro tipo de metodoloxía.

• Cando todos os alicerces anteriores estean completamente claros e fixados é cando se vai ser capaz de deseñar o itinerario de aprendizaxe. Para iso debemos traballar sobre estes tres puntos:

• • Agrupamento do alumnado: En función do tipo de tarefas que se vaian levar a cabo elixiremos unha forma de traballar ou outra. É importante o establecemento de roles e normas de traballo. Este punto aseguraranos que os alumnos teñan claras as súas responsabilidades e as súas funcións en cada momento.

• • Temporalización: Para un bo desenvolvemento e finalización do proxecto é necesario establecer períodos de realización das actividades, ofrecendo ao alumnado tempo para o diálogo e a discusión, para a creación, para a realización e a corrección. Tamén é imprescindible fixarmos datas para cada unha das fases ou tarefas, así como para a entrega e presentación do produto final. Cumprir os prazos fará que o traballo sexa máis frutífero.

• • Tarefas que se deben realizar: Na ABP o equipo docente convértese en guía e deseñador do itinerario de aprendizaxe, por tanto, debemos crear diferentes tarefas que promovan a investigación, a creatividade, a comunicación e a reflexión do alumnado. Estas tarefas terán como único obxectivo a aprendizaxe progresiva dos contidos establecidos e a realización do produto final. Se buscamos o desenvolvemento da autonomía do alumnado na súa aprendizaxe será necesario ofrecerlles ferramentas de axuda (titoriais, exemplos, rúbricas guía, etc.). Canto mellor estea explicada a actividade, maior será a autonomía do alumnado e maior a oportunidade de que o docente individualice o proceso de aprendizaxe. Á hora de elaborar e deseñar as tarefas eTwinning é necesario fomentarmos a colaboración entre estudantes de todos os centros que forman parte do proxecto.

Avaliación

Máis información

Fontes

• Embaixada eTwinning Galicia
• Servizo Nacional de Apoio eTwinning España - INTEF
• Servizo Central de Apoio eTwinning

Licenza

Creative Commons Recoñecemento Non-comercial Compartir igual 4.0